In memoriam Leopoldo Zugaza, euskal bibliografia musikalaren sustatzailea ere

Aza 4, 2022 | In memoriam, Kultura jarduera

90 urterekin Durangon zendu da XX. mendeko Euskal Herriko kultura eragile garrantzitsuenetako bat: Leopoldo Zugaza. Kulturarekiko interes handia azaldu zuen , eta erakunde garrantzitsuak sustatu eta bultzatu izan zituen, hala nola Gerediaga Elkartea, Durangoko Euskal Liburu eta Disko Azoka, Durangoko Arte eta Historia Museoa (1988an Bartolome de Ercillako Bizkaiko Kantu Bildumaren berrinprimaketa argitaratu zuena) edo Zarauzko PhotoMuseum-a.

Liburu eta bibliografiaren mundua bere pasioetako bat izanik, Manuel de Larramendi Institutu Bibliographikoa sortu zuen eta Bibliografiari buruzko bi Euskal Kongresu antolatu zituen. ERESBILek Zarautzen 2011n egindako lehenengoan parte hartu zuen, Musika eta dokumentu efimeroak: kontrol bibliografikorako erronka komunikazioarekin, eta bigarrenean, 2012an Zarautzen,  Eresbilen egindako Euskal argitalpen periodiko musikalak komunikazioarekin.

 

Leopoldo Zugazak hainbat urtez Bizkaiko Aurrezki Kutxako Kultura Sailan aholkularitza-lana egin zuen, ondoren Bilbao Bizkaia Kutxan,  argitalpenen atalean batez ere. Musikazalea eta Bizkaiko musika-eragile garratzitsuenekin harreman estuak zituen, Euskal Herriko Musika Liburutegia izeneko bilduma sortzea izan zen ideia ugarietako bat. BBKren babesarekin honako izenburu hauek argitaratu ziren bilduma hartan:

  1. José Antonio Arana Martija. Música Vasca (2ª ed., 1987)
  2. -3-4. Carmen Rodríguez Suso. La monodía litúrgica en el País Vasco: Fragmentos con notación musical de los siglos XII al XVIII (3 vol., 1993)

Nueva imagen (2) Nueva imagen (3)

Leopoldo Zugazak, bere seme Alejandrorekin batera, Ikeder sortu zuen. Ikeder, S.L., bere web orriko informazioak adierazten duen bezala, Euskal Herriko enpresa bat da, 1991n sortua, ondarea kudeatzen, argitalpen-diseinua sortzen, kultura-zerbitzuak gauzatzen eta mantentzen diharduena. Kulturaren hainbat alderdiri buruzko erakusketak antolatzeagatik nabarmendu da. Musikari dagokionez, beste proiektu batzuez gain, honako bi hauek garatu zituen:

 

Felipe Gorriti: Guía de visita (1997)

José Manuel Horna: Roundjazz: Sustraiak eta Abarrak (2003)

Musika erakusketak

Leopoldo Zugazak kultura, poesia eta arte plastikoetako aldizkari sustatu izan zituen. Musikari dagokionez, honako argitalpen hau sustatu zuen:

Revista MINIMA

Zuzendaria: Alejandro Zugaza

Laguntzaileak: Carmen Rodríguez Suso, Natalie Morel, José Luis García del Busto…

Zenbaki bakoitzak partitura bat du aldizkariaren erdialdean.

Hiru zenbaki argitaratu ziren 1991 eta 1992 urteen artean.

Aldizkariaren izenburuak  IKEDERen Colección de monografías MINIMA: MÚSICA, DANZA, DRAMA, monografien bildumari bide eman zion urte batzuk geroago, eta honako izenburu hauek argitaratu zituen:

 

  1. Ramón Rodamilans. En busca de Arriaga (2000)
  2. Andrés Isasi. Lieder (2003)
  3. Jesús Villa Rojo, ed. Carmelo A. Bernaola: Estudio de un músico (2003)
  4. José Antonio de Donostia. De música vasca (2004)
  5. Natalie Morel. Ópera Vasca (1884-1937). Edición de Juan Antonio Zubikarai (2006)
  6. Jesús Villa Rojo, ed. Músicas actuales: Ideas básicas para una teoría (2008)
  7. Gorka Aulestia. Geure Gotzon (2010)
  8. Ramón Rodamilans. Andrés Isasi y su entorno (2010)

Col. Minima 8 - Andres Isasi Col. Minima 7 - Aulestia Col. Minima 5 - Opera VascaCol. Minima 3 - BernaolaNueva imagen (4)

Leopoldo Zugazak, arte plastikoa maite zuenak, obra grafikoetan interes berezia zuen, eta diseinuari ere garrantzia ematen zion. Zenbait diskoen diseinuan parte hartu zuen, hala nola,  BBK-k argitaratutako Colección de Compositores Vascos Actuales  bilduma, baita Juan Rekartek argitaratutako  aus_Art Records-en grabazio historikoen bilduma ere.

Musika izan zen Leopoldo Zugazak etengabe elikatzen zuen grina ugarietako bat, eta ERESBILekin lankidetza oso eta emankorra izan zuen. Beste ekintza batzuen artean, Minima aldizkarian  argitaratu ziren hiru zenbakietako partiturak Eresbilek hautatu eta editatu zituen. Leopoldok bere bizitza emankorrean hedatutako kultur ekintza guztia ideia eta proiektu berrien hazia izatea espero dugu. Milesker zure lanagatik, Leopoldo!

 


TOMAS ARAGÜÉS IN MEMORIAM

Ots 18, 2022 | In memoriam

TOMAS ARAGUES
Atzo zendu zen Tomás Aragüés Bernad. Guztiontzat galera handia. Musikagilea, irakaslea eta zuzendaria, beti gogoratuko dugu bere adeitasunatik eta proposatu zitzaizkion musika-ekimen guztietan laguntzeko prestasunagatik. Musikasterekin 1976tik 2021era arte izandako lankidetza estuak, bere ibilbide artistikoan besteei eman izanaren erakusgarri dira.
Goian bego

PELLO ZABALA IN MEMORIAM

Ots 3, 2022 | In memoriam

Pello Zabalaren biografia labur honekin homenaldi xumea egin nahi diogu. Pello musikazale amorratua zen. Organo-jolea, musika-dibulgatzailea eta konpositorea. Bere bizitza Arantzazuko Santutegiari lotuta egon zen. Lehen musika ikasketak bere jaioterrian hasi zituen eta parrokiako abesbatzan parte hartu zuen. Zarautzen Frantziskotarren habitua jantzi zuen, 15 urte zituela, eta organo-ikasketak hasi zituen Jose Mª Ibarbiarekin, Estanislao Suduperekin, eta harmonia Victor Zubizarretarekin.
Idatzitako lanen artean, Santutegiaren jarduerari eskainitako konposizioa azpimarratuko genuke, Ezkila bilduman (Belloc – Urt) argitaratua.

Pello Zabala Musikasten

Baina Euskadi Irratiko Klasikoak gaur eta Fonoteka saioaetan, 20 urte baino gehiagoan musika klasikoa eta gregorianoa jakitera emateko egin zuen lanak eman zion onarpen publiko handiena. Bere fonoteka aberatsa Musikene – Euskal Herriko Goi Mailako Musika Zentroari eman zion, ikasleek erabili dezaten. Goian bego!

Patxi Oliden (1923-2020)

Urt 28, 2020 | In memoriam

PatxiOliden2

 

2020ko urtarrilaren 15ean Orion hil zen Patxi Oliden irakasle, organista, konpositore eta asmatzailea, laurogeita hamasei urterekin.

Orion (Gipuzkoa) jaio zen 1923an. Urteetan Zubietako Lanbide Eskolan irakaslea izan zen, erretiroa hartu zuen arte. Era berean, surfeko taulen mekanikaria, mikologoa eta artisaua izan zen, eta 60ko hamarkadaren amaieran taulak egin zituen.

Musikari autodidakta, 55 urterekin gitarra ikasi zuen, organo-jotzailea ere izan zen eta abesbatza bat zuzendu zuen. Korurako doinuak sortu eta harmonizatu zituen; 2015ean, egunero abesti bat eta erdi konposatzen zituela aitortu zuen, eta, ordurako bazituen  8.217 abesti.

Patxi Olidenek berak Orioko Danbolin Musika Eskolan utzitako funtsa 2019ko ekainean sartu zen Eresbilen, eta Orion partitura guztien kopia informatiko bat geratu zen.

ERESBILek jaso duen funtsa 30 kutxek osatzen dute. 30 kutxetako bakoitza 9 multzotan multzokatutako paperezko partiturak edukitzeko bereziki diseinatua dago; multzo bakoitzak 30-35 partitura inguru ditu.

José Luis Ansorena (1928-2019)

Eka 12, 2019 | In memoriam

 Jose Luis Ansorena era isilean eta apalean lan egin zuen gizona izan zen. Fruitu ugariko gizona, bere egitekoa musika eta kantuaren eremuan kokatzen da nagusiki.

Maiatzaren 1ean zendu zen José Luis Ansorena Iruñean. Donostian jaio zen 1928an. Harmonia-, konposizio- eta piano- ikasketak Donostiako Kontserbatorioan egin zituen Luis Urteaga eta Beltran Pagolarekin. 1942an Altsasuko Kaputxinoen Seminarioan sartu zen eta ikasketa erlijiosoekin batera musikakoak sakondu zituen. 1953an apaiztu, eta hurrengo urteetan abesbatza ugari sortu eta zuzendu zituen Iruña, Zaragoza eta Errenterian. Errenterian, hain zuzen, Andra Mari (1966), Orereta haur-korua (1968) eta Oiñarri gazte-korua sortu zituen. Euskal musikagileen musika ezagutarazteko, 1973an Musikaste zikloa sortu zuen eta, hurrengo urtean, Eresbil Musikaren Euskal Artxiboa euskal musikaren ondarea jasotzeko. Organista ere izan da fraide bidali izan duten lekuetan. Euskal musikari buruzko ikerketa, artikulu, liburu eta musikagileen katalogo ugari egin ditu: Aita Donostiari buruzko biografia; txistua eta txistularien inguruko liburua; eta Almandoz, J.M. Usadizaga, Sorozabal eta Aita Donostiaren musika katalogoak, adibidez. Obra erlijiosoak eta korurako lanak idatzi ditu.

Fruitu ugariko gizona (musika eta kantu sortzailea, Andra Mari Abesbatza, Musikaste, ERESBIL…)  Bere bizitzan eta ahaleginetan, On Jose Migel Barandiarani bere amak erakutsi zion hura bete zuen pertsona izan zen: udareondo emankorrenen moduan, pertsonak ere zenbat eta beteago orduan eta apalago.

Gure gizartea eta mundua hobetu eta edertu du Ansorenak, izpiritua aberastu digu eta gutasuna jaso du. Gizakiok musika eta kantua sortzen dugunean, eta zer esanik ez sortutakoa abesbatza denean… guretzat eta besteentzat egiten dugu, gutasuna eraikitzen ari gara. Gutasun armonikoa, besteei irekia, besteekin gauzatzen dena. Eta Jose Luis Ansorenak horixe egin izan du eta bere zereginari esker beste hainbat gauza hezur-mamitzea eragin du: bere lanarekin gure herria eta gure gizartea eraikitzen lagundu du.

Agur eta ohore!

José Luis Ansorenaren izaera eta obrari buruzko informazio egehiago

José Luis Ansorena (1928-2019)

 

IN MEMORIAM IGNACIA OLAIZOLA (1919-2019)

Eka 5, 2019 | In memoriam

Donostian jaio zen 1919an, familia musikazale baten baitan. Bere aita Gabriel Olaizola zen, eta huraxe izan zen bere lehen musika irakaslea. Euzko Abesbatzako eta Eresoinkako sopranoa izan zen, eta bertan abestu zuen bakarlari bezala estreinako aldiz. Gerrate zibilean Frantziako Gironde eskualdean egon zen, 1941ean itzuli zen arte. Mª Teresa Hernándezen ikaslea izan zen eta berarekin ere abestu zuen ahots zurien Maitea Abesbatzan. Donostiako Afizionatuen Konpainia Lirikoan parte hartu zuen 40ko hamarkadan, opera eta zarzuela interpretatuz.

Probidentziako Ahizpen ordenan botoak egin zituen, eta Mª Gabriela eliza-izena hartu zuen handik aurrera. Agurainen eta Vitoria-Gasteizen egon zen eta bi lekuetan erlijio ospakizunetan abesteko abesbatzak antolatu eta zuzendu zituen. Abesbatza hauentzat hiru eta lau ahotsetako hogei obra inguru konposatu zituen, eta 2007an argitaratu ziren. Vitoria-Gasteizen bizi da eta ehun urte inguru ditu.