maiatza 23, 2024 | Kultura jarduera
Andra Mari Abesbatzak eta Euskadiko Orkestrak itxiko dute Musikasteren edizio hau larunbatean, maiatzak 25, Lekuona Fabrikan. Bere egitarauaren barruan Ramon Lazkano konpositorearen ‘Mugarri’ obra dago.
– Nola baloratzen duzu euskal musikaren panorama sortzailea?
– Iruditzen zait oso anitza dela, dinamikoa, gure mendeko munduarekin bat datorrena, baita proiektatu eta nazioartera zabaldu dena ere, soinu-arte desberdinei emandako gazte-kopuru ikaragarriarekin. Azken hamarkada honetan sortu eta garatu diren egitura batzuk funtsezkoak eta emankorrak izan dira (Musikene, Musikagileak, Musika Bulegoa…).
– Nola etorri zitzaizun inspirazioa ‘Mugarri’ sortzeko orduan?
– ‘Mugarri’ lagun baten enkargu bat izan zen, Ernest Martínez Izquierdo, garai hartan bere orkestra zenarentzat, Nafarroako Orkestra Sinfonikoarentzat, 2009an. Urte haietan, Oteizari erreferentzia eginez ‘klarionen laborategia’ deitu nion pieza-bilduma batean murgilduta nengoen, eta orkestra-lan honek bilduman planteatutako gai instrumental eta diskurtsibo batzuk laburbildu nahi zituen, beste formatu batean. Nire aitaren gaixotasuna ere epe honetan izan zen, oso harreman konplizea bainuen harekin, eta, zalantzarik gabe, hilabete haietako oinazeak arrasto bat utzi zuen, agian ikusezina, baina niretzat ukigarria bihurtzen dena aldi bakoitzean.
– Zer iruditzen zaizu zure obra Musikasten entzutea?
– Musikaste ekitaldi zoragarria da, bizitza osoan lagun izan dudana, gaztetatik entzule gisa, gero interprete gisa, laurogeita hamarreko hamarkadan Ostots Musika Taldea bultzatu genuenean; eta batez ere konpositore bezela. Jardunaldi hauek oso eskuzabalak izan dira beti nire musikarekin, eta beti aurkitu izan dute txoko atsegin bat niretzat.
– Nola baloratzen duzu Musikastek euskal musikaren eta artisten alde egindako lana?
– Nire ustez funtsezkoa da hainbat arrazoirengatik. Ez da ohiko jaialdia. Gure inguruko beste adibide batzuen aurka, eboluzionatzen, modulatzen, errealitate ezberdinetara egokitzen, erabilera berriak, gure entzuteko moduak eta musikarako sarbidea eboluzionatu duten teknologien agerpena jakin izan du. Dokumentatzeko eta errepertorioak biziberritzeko ezinbesteko lana egiten du, harreman estua du bere ingurunearekin eta zuzentzen zaion kolektiboekin, eta itsasargi lana egiten du, behar den tokian argia emanez gureak diren bideak berraurkitzeko.
maiatza 23, 2024 | Kultura jarduera
“Bizkaiko Meatzaldeko memoria kolektiboa omentzen duen pieza bat da”. Itziar Viloria Ortuellako musikagilearen “Oihartzun gorriak” lana interpretatuko da larunbat honetan Musikasteren azkeneko egunean. Egilea “ilusionatuta” agertu da bere doinuak “nire etxean” entzuten direlako.
– Nola datorkizu inspirazioa obra bat sortzeko orduan?
– Proiektu bakoitza mundu bat da, beraz, hauentzat bilatzen eta aurkitzen ditudan erreferentziek oso leku eta diziplina desberdinetatik hartzen ditut. Hasi baino lehen eta sormen prozesuetan zehar, erreferentzia artxibo bat biltzen eta ordenatzen dut. Kontsultatu, irakurri, begiratu eta entzuten dudana, azkenean obraren zati bihurtzen da, askotan ikusezina, baina era berean, ezkutuan dagoena.
– Zer suposatzen dizu zure ‘Oihartzun gorriak’ lana Musikasten entzuteak?
– Ilusio berezia egiten dit eta oso eskertuta sentitzen naiz obra hau hemen aurkezteagatik. Gainera, gai hau etxean konpositore gisa estreinatzeko egokia dela iruditzen zait.
– Zer helarazi nahi diozu publikoari obra honekin?
– ‘Oihartzun gorriak’ Bizkaiko meatzaldeko memoria kolektiboa omentzen duen pieza da. Oroimenak denboraren joanean duen distortsioa eta ondorengo belaunaldietan oroimenak izan duen degradazioa aztertzen ditu, ahozko legatutik hasi eta eskualdeko ikusizko eta soinuzko paisaiaraino.
– Nola baloratzen duzu Musikastek euskal egileen konposizioaren alde egindako lana?
– Musikasteren eta obra hauen sorkuntzan inplikatuta dauden gainerako erakundeen lanari esker, azkenean, nire nortasun artistikoaren zati bat etxera ekartzeko aukera izan dut. Herri baten kultura eta nortasuna bere memoriari esker existitzen da, eta horregatik uste dut Musikasteren existentzia eta Eresbilen artxibo lana hain direla funtsezkoak.
maiatza 22, 2024 | Kultura jarduera
Alain Griffinek bere omenaldia edukiko du ostiral honetan Musikasten. Arkaitz Minerrek, biolinistak eta gitarristak, Herri Arte Eskolako alboka taldearekin egitarau zabala eskainiko du Niessen Kulturgunea. Musikari errenteriarrak aipatzen du “emanaldi hau beste pauso bat gehiago izango da albokariekin dudan harreman horretan”
– Zer nabarmenduko zenuke Alan Griffinen lanetik?
– Alan Griffin Irlandatik Euskal Herrira etorri zenetik (1984) bereala hasi zen harremanetan Euskal Herriko kantari eta musikariekin. Folk musikan proiektu desberdinetan parte hartu zuen bertako kantari eta musikari esanguretsuekin. Alanek berarekin ekartzen zuen irlandar kosmogonia guzti hortatik edan nahi genuen bertako sortzaile askok eta berak besoak zabalik hartu ditu interesarekin etorritakoei, asko aportatu eta lagundu du. Euskaldunen eta irlandaren arteko zubi lana egin du urte askotan zehar.
Era berean, bere burua euskaldundu, euskal musika tradizionalean murgildu eta euskarazko kantutegi zaharraren munduan ikaragarri sakondu zuen. Bide horretan, alboka desagertzear zegoen garaietan, Alboka taldearen sortzaile eta partaide izan da, bost diska plazaratuz. Alboka istrumentua jotzen ikastetik, bi hamarkada pasa ondoren istrumentu honi aportatutako haize berria da aipagai gaur egungo albokarien artean. ‘Halfway – Albokarako 333 doinu’ argitaratutako liburua
da horren islada.
Kantutegi zaharretik bildutako baladen ikertzaile sutsu eta interpretea izan da, Aitzina izeneko taldea sortu eta bi diska kaleratu zituen, alde batetik kantutegiko balada zaharrak berrinterpretatuz eta bestetik albokarako berak sortutako pieza berriak uztartuz. Bide horretan esanguratsua da Alanek balada horien bilakaera ikertu ondoren argitaratutako liburua: “La puerta abierta. Baladas vascas e internacionales”.
– Nolakoa izan da albokari taldearekin eta HAEko (Herri Arte Eskola) musikariekin lan egitea?
– Erraz ulertu dugu elkar. Lehendik ere elkarlanean aritu gara eta alboka doinuetatik gertu ibili naiz azken hamarkada honetan. Albokarekin lehen harremana Alan Griffinekin eduki nuen, bere errepertorio berezi hortatik hasi nuen harreman hori eta gerora gerturatu nintzen gehiago albokaren errepertorio tradizionalera, biolinarekin batez ere. Emanaldi hau beste pauso bat gehiago izango da albokariekin dudan harreman horretan.
– Zer nabarmenduko zenuke Musikaste jaialditik?
– Azken urte hauetan Musikaste jaialdia beste musika proposamenetara zabaltzen ari da, lehendik zegoen ildoa utzi gabe. Eta horrek egiten du interesgarri jaialdia, sakontasun handiko proposamen desberdinak, musikaren ertz desberdinetatik. Oreretarrek ez dakigu zein zortea dugun hain gertu eta hain eskuragarri jaialdia hau edukitzeagatik.
– Nola animatuko zenuke jendea kontzertuetara joatera?
– Sakontasun handiko musika kontzertuetara jendea erakartzeko lan handia egin beharko da, abiadura handiko bizimodua dugula kontutan hartuta, ikuskizunaren eta futbol maskulinoaren garai hauetan: ohiturak sortu, egingo dena ondo helarazi eta sustatu, balorean jarri, eta abar… Hori ez da egun batetik bestera lortzen.
maiatza 22, 2024 | Kultura jarduera
Landarbaso Abesbatzaren ahotsak ez dira faltako aurten ostiral honetan Lekuona Fabrikan ospatuko den Abesbatzen Egunean. Zuzendaria, Iñaki Tolaretxipi, oso ezaguna da ikus-entzuleen artean eta pozik agertu da Musikasteren hitzordu honetara itzultzearekin.
– Nola baloratzen duzu Musikastek abesbatzen alde egiten duen lana?
– Musikastek oso gogoan izan du beti musika korala, bai Abesbatzen Egunean, bai itxiera-ekitaldian. Ziklo honetan kalitate handiko taldeek parte hartu dute eta oso programa interesgarriak eskaini dituzte. Erreferente argia da eta harro gaude ziklo honen parte izateaz.
– Zer nabarmenduko zenuke aurkeztuko duzuen programatik?
– ‘Ametsetan’ da 2023an Asia Gran Prix irabazteko erabili genuen lanetako bat. Eta aurten, Javi Busto -obraren konpositorea- zuzendariaren agurra izanik, egin diezaiokegun oparirik onena da. Eva Ugalderen ‘Zerupeko Izar’ ere azpimarratuko nuke; dirudien baino obra zailagoa da, baina sotiltasun handikoa. Uste dut jendeari asko gustatu zaiola gure emanaldia.
– Zer helarazi nahi diezu ikus-entzulei?
– Emozioa. Landarbaso transmititzen duen abesbatza bat da eta publikoa interpretatzen den musikaren parte aktiboa izatea nahi du. Gogotsu gaude.
maiatza 22, 2024 | Kultura jarduera
Easo Emakumeen Abesbatza 2006an sortu zen, Easo Abesbatzaren barruan dagoen seigarren abesbatza taldea izanik, eta 40 emakumek osatzen dute. Taldeak, Gorka Mirandaren zuzendaritzapean, Abesbatzen Egunean parte hartuko du ostiral honetan.
– Zer esan nahi du zure abesbatzarentzat Musikasteren edizio berri honetan parte hartzeak?
– Ilusioa eta emozioa ekitaldi honek gure inguruko abesbatzen dinamikari dagokionez daukadanagatik.
– Nola baloratzen duzu Musikastek abesbatzen alde egiten duen lana?
– Funtsezko lana iruditzen zait, batez ere, sustraitze-faktoreari dagokionez. Urte asko dira dagoeneko Musikaste martxan jarri zenetik; eta argi daukat koruaren eremua osatzen duten pertsona askoren “ideia koraletan” txertatuta dagoen hitzordua dela hau.
– Zer nabarmenduko zenuke aurkeztuko duzuen programatik?
– Aurkezten dugun errepertorioak euskal koru-tradizio herrikoiaren ideia zabaldu nahi du, modu apal eta hurbilean aurrera jarraitu nahi duena, gaurkotasunera egokitzeko duen balioa eta gaitasuna erakutsiz.
– Zer helarazi nahi diezu bertaratutakoei?
– Errepertorio mota honek ondare immaterialaren transmisioan duen garrantzia, hau da, mugimendu koralean. Ez dugu ahaztu behar errepertorio hau izan dela gaur egun gure errealitate korala bultzatu eta egituratu zuen funtsezko tresnetako bat. Agian, alderdi hori aztertu beharko genuke erabiltzeko, sektoreari eragiten dioten aldaketen aurrean egokituz, noski.
