maiatza 23, 2022 | Kultura jarduera
Musikagile eta moldatzaileak Mikel Laboaren lanen jazzerako egokitzapenez osatutako programa ekarriko du Musikastera maiatzaren 25ean
– Nola ikusten duzu jazzaren unea Euskal Herrian?
– Sormenari dagokionez, bai kuantitatiboki, bai kualitatiboki, une ezin hobea da. Musikari oso gazteek eta beteranoek musika-proposamen interesgarriak sortzen jarraitzen dute. Arlo honetan, Musikeneren eragina nabarmendu behar da. Zentro honek 20 urte bete ditu orain, eta jazz sail bat izateak, Euskal Herritik zein beste jatorri askotatik etorritako ikasleekin, Euskal Herriko jazzaren eszena suspertu, aberastu eta berpiztu du. Beste kontu bat da merkatuak musikari horien guztien ekoizpen oparoa eta aberatsa xurgatzeko eta erakusleiho izateko duen gaitasuna, bai eta haientzat modu profesional eta duinean egiteko gaitasuna ere. Alderdi horretan lan asko dago egiteko. Eszenatokiek jasotzen dutena baino askoz gehiago sortzen da. Zalantzarik gabe, ez gara salbuespena, baina bai, munduko kaltetu askoren artean, beren musika erakusteko eta baldintza egokietan egin ahal izateko zailtasun gehien duten kolektiboetako bat gara.
– Erraza izan al da Mikel Laboaren musika jazzera egokitzea?
– Bai, konponketak oso modu natural eta organikoan sortu zaizkit. Jazz musika fusio hutsa da, askotariko sonoritate, kultura eta testuren mistura. Mikelen musika ez da salbuespena, abesti bat musika baten eta mezu baten, dena delakoaren, hegaldi poetikoaren arteko hibridoa da. Jazz musikariek Broadwayko klasikoen inguruan moldatu, bertsionatu eta inprobisatu badute, ez dago arrazoirik gure klasikoetako baten, Laboa kasu honetan, abestiekin gauza bera egin ezin izateko.
– Errepertorioa publikoarengandik hurbil egongo dela uste duzu?
– Hala izango dela uste dut, bai. Kontzertu-programa hiru lerro desberdinetan oinarrituta diseinatu izanak kontzertu atsegin eta askotarikoa aurrez aurre jartzea ekarriko du. Laboaren musika egongo da, baina Mikelekin loturarik ez duen euskal musika herrikoia ere entzuteko aukera egongo da, eta, horren guztiaren erdian, nire konposizio originalak, nire musika-ibilbideko une oso desberdinetakoak. Publikoarekiko konplizitatea beharrezkoa zaigu, ez dago abenturarik hasieratik eskutik heltzen ez badiogu eta kontzertu bakoitzak dakarren bilaketa-jarrerarekin identifika daitezen saiatzen ez bagara.
– Zer esan diezagukezu Iñaki Salvador Trio eta Gonzalo Tejada eta Aitor Bravoren lankidetzari buruz?
– Musikan hasi nintzenetik, etengabe mantendu dut hirukote bat nire proposamenen artean. Proposamen musikal bakoitzaren arabera formatu desberdinak eskaintzen joan naiz, baina beti izan naiz leiala hirukotearekin. Taldetik hainbat musikari igaro dira, eta gaur egun ere konposizioa aldatu egiten da, jorratuko dugun musikaren arabera. Gonzalo Tejadarekin lankidetza duela hamarkada batzuetatik dator, bai hirukotean, bai beste hainbat proiektutan. Hitz egin gabe ulertzen dugu elkar, begirada batekin edo, batzuetan, begirada beharrik gabe. Musikari poliedrikoa da, formazio sendo eta eklektikokoa, eta jazz hitza txiki geratzen da deskribatzeko. Aitorren kasua pertsona gazte iraingarri batena da (lizentzia onartzen bazait, ironiatik eta irribarretik), eta zorionez serio eta heldu batena musikara hurbiltzeko duen moduan. Musikeneko ikasle gisa ezagutu nuen, eta berehala ikastetxe honetako ikasleen taldean sartu zen, nire proiektuetan parte hartzera gonbidatzeko zalantzarik izan ez badut ere. Musikari jarrera konprometitu eta zorrotzarekin heltzen dio, bere apaltasunak handi egiten du eta ikasten ez gelditzeko nahiak eredugarri bihurtzen du.
maiatza 20, 2022 | Kultura jarduera
Konpositoreak San Juan Bautista Abesbatzarekin batera ‘The lamentations of Jeremiah’ lana aurkeztuko du igande honetan
– Nola sortu zen The lamentations of Jeremiah konposatzeko inspirazioa?
– Proiektu handiago bati aurre egiteko beharra sentitu nuen, aukera ona iruditu zitzaidan hari eta koruko orkestra aldi berean lantzeko, ez bainuen inoiz halakorik egin. Gehiegi pentsatu gabe, Basiliorekin, nire koruko zuzendariarekin, bildu nintzen proposamena egiteko. Obrarako gai posibleei buruz ari zela, Jeremiasen deitorazioez hitz egin zidan, Itun Zaharreko kontakizun batzuk, karga dramatiko handikoak. Irakurri eta aztertu ondoren, ulertu nuen ezin zela testu egokiagorik egon, harrigarria bada ere gaur egungoa eta hainbeste aukerarekin. Hor hasi zen dena.
– Abeslaria eta konpositorea, nola uztartzen dituzu bi zereginak?
– Oraindik hasia naiz konposizioaren munduan, baina batzuetan bakarti samarra izan daitekeela egiaztatu dut. Abesbatza gazte batean kantatzeko aukera izateak berebiziko garrantzia du nire bizitzan, asko gozatzen dudan ingurune sozialago batean musika egiten jarraitzeko aukera ematen baitit. Bi gauzak urtaroaren arabera uztartzea zail samarra da, konposizioko goi-mailako ikasketek behar duten dedikazioa dela eta. Batzuetan egunak luzeagoak izatea gustatuko litzaidakeen arren gauza gehiago egin ahal izateko, leku egokian nagoela sentitzen dut.
– Zer gako eta sentsazio transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Hamabi minutu bizi dira, eta korua eta ensemblea hainbat egoeratan agertzen dira, sonoritate oso desberdinekin eta teknika oso desberdinekin. Lamentation of Jeremiah antzezlan dramatikoa dela uste dut, egoera latz baten kolore ezberdinak erakusten dituena. Batzuk baikorragoak dira benetan ilunak diren beste batzuen aurrean. Obra honetan testua argi eta garbi ulertzen den istorio bat kontatzen ari da, nahiz eta testu gehiena latinez izan. Gustatuko litzaidake obra entzutera hurbiltzen diren pertsonak, nolabait, axolagabe ez geratzea, musikak obrak jorratzen dituen gaiei buruzko hausnarketaren bat iradokitzea, zoritxarrez oso gaurkoak baitira.
– Zer deritzozu obra Musikasten estreinatu ahal izatea?
– Zaila da hitzez adieraztea Musikasten obra bat estreinatzeak zer dakarren. 2018an jaialdiarekin izan nuen lehen harremana gogoratzen dut, non Xabier Sarasola eta Eva Ugalderen musika abestu ahal izan nuen. Garai hartan plazer handia izan zen parte hartzea, eta lau urteren ondoren, nire musika Xabierrenarekin batera aurkeztu ahal izatea oso aukera berezia da. San Juan Bautista Abesbatzarekin batera estreinaldi honi aurre egitea oso zirraragarria da, abesbatza horretan hazi baita eta maila ezberdinetan hainbeste eman baitit. Uste dut abagune aparta dela nire lana irakasteko, eskerrak emateko eta abesbatzari itzultzeko musikaren eta maitasunaren urte hauek guztiak, zalantzarik gabe paregabea den esparru batean.
maiatza 19, 2022 | Kultura jarduera
Kukai dantza taldeak Sharon Fridman koreografoaren ‘Erritu’ aurkeztuko du larunbata honetan bere jaioterrian. Horren inguruan aritu zaigu Jon Maya
– Zer esan nahi du zuretzat Erritu Errenterian aurkezteak?
– Poza eta ilusio handia da niretzat lan hau nire herrian aurkeztea. 2018 urtean sortu genuen eta egon den egoera dela eta orain arte ezin izan dugu hor egin. Eta, momentuz, han aurkeztu ez dugun lan bakarra da. Eta nire ustez, Lekuona oso leku egokia da Erritu lana bertan aurkezteko. Azpimarratu nahiko nuke, lan hau burutzeko Landarbaso eta Andra Mari abesbatzekin lanetan izan garela, eta ahotsak oso garrantzitsuak dira lan honetan. Hau da, pozten nau herriko taldeek obra honetan parte hartu izana.
– Zer gako eta sentsazio transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Obra honetan Kukaik bizipen bat planteatu du. Errituala bezela da. Pertsona baten zikloa da. Eta, uste dut, publikoa ideia nagusiak barneratuko ditu eta identifikatuko da lanan agertzen denarekin.
– Iruditzen al zaizu dantzak gero eta onarpen handiagoa duela publikoaren artean?
– Ez dakit ni naizen pertsona egokiena galdera hau erantzuteko. Kukai orain dela 20 urte sortu zen. Gaur egun, ekintzen egitarauetan askotan ikusi ditzakegu dantzako ikuskizunak. Hala ere, gizartean oraindik falta da ibilbidea. Hori bai, gure herrian dantzan tradizioa dago eta maila handia ikus daiteke dantza arloan.
– Zer suposatzen du Kukairentzat Sharon Fridmanekin lan egiteak?
– Momentu honetan, gure arloan dagoen sortzaile garrantzitsuenetako bat da. Kukaik aspalditik jarraitzen zuen bere lana. Uste dut, Erritu lanarako koreografia ezin aproposagoa sortu duela. Oso sakon lantzen ditu lan guztiak.
– Nola baloratzen duzu Musikastek euskal musika eta dantzaren alde egiten duen lana?
– Oso lan ederra egiten du eta beharrezkoa. Oso garrantzitsua da musika eta dantza arloan, Eresbil bezalako erakunde bat egotea.
maiatza 18, 2022 | Kultura jarduera
Sopranoa maiatzaren 20an Ruben Fernandez pianistarekin arituko da Musikasteko bigarren jardunaldian
– Zer nabarmenduko zenuke Rubén Fernándezekin egindako elkarlanetik?
– Urte asko daramatzat Rubenekin lan egiten. Kantuko ikastaroetan ezagutu nuen, irakasle bezala eta denborarekin berarekin kontzertuak egiteko aukera eman zidan eta ordundik ibilbide luzea egin dugu. 2017an disko bat grabatu genuen, euskal musika ardatz bezala izanda; disko horretako errepertorio asko azalduko dugu Musikasteko edizio berezi hontan.
– Zure errepertorioan ohikoa da euskal musikako obrak sartzea. Esparru horren barruan, zer da interpretatzea gehien gustatzen zaizuna edo zure ahots-erregistrora egokitzen dena?
– Euskal musikak (klasikoak) ekoizpen handia du eta maila handiko konpositoreak eman ditu, bai XIX-XX mendeetan eta baita gaur egun ere. Oso eroso sentitzen naiz euskal konposagileen zarzuela eta operak kantatzen, baina baita abesti eta poesiaren arloan ere, eta noski errepertorio sinfonikoa ere egin dut eta gaur egungo konposagileen lanak estrenatu ditut.
– Zer sentsazio transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Publikoak disfrutatu egin behar du, hunkitu, eguneroko arazoez ahaztu, barre pixka bat egin… hori guztia sortarazten saiatuko gara.
– Nola baloratzen duzu gaur egungo ahots musikaren sormen unea gure lurraldean?
– Sormen handia dago eta musikariek gero eta formakuntza hobea dute konposizioaren arloan; gainera nahiz eta ziurrenik behar baino gutxiago izan, laguntza instituzional eta ekonomikoak gero eta ugariagoak direla esango nuke.
– Zein da zure balorazioa Musikastek euskal musikaren alde egiten duen lanaren inguruan?
– Musikastek oso lan ona egin du 50 urte hauetan, jendeak ezagutzen duena baina handiagoa. Bertako interprete, talde eta konpositoreak plazaratzea beti ez baita erraza. XXI.mendeko erronka Musikaste “mundura” zabaltzea beharko luke, publiko gehiago lortzea eta Euskalherritik at ezagutaraztea. Gaur egun sare sozialei esker lan hori errazagoa eta beharrezkoagoa da.
maiatza 17, 2022 | Kultura jarduera
Biolontxelo-jotzaileak Musikasteren 50. edizioaren egitarauari hasiera emango dio ostegun honetan María José Barandiarán piano-jotzailearekin batera
– Nola sortu zen zuen bien arteko elkarlana?
– 2018 urtean ezagutu genuen elkar Du Pré jaialdiaren lehenengo edizioan. Ekintza horretara joan ginen biok artista gonbidatu gisa. Bion artean harreman ona sortu zen, benetan estimatzen baitugu gure konpositoreen errepertorioa, eta gure programetan euren lanak sartzen ditugu.
– Zertan oinarritu zineten Musikasten aurkeztuko duzuen egitaraua sortzeko?
– Beltran Pagolaren euskal kantuei buruzko sonata berreskuratzea; eskuizkribua Eresbilen dago eta programaren ardatza da. Jose Maria Franco irundarrak eta Anton Larraurik osatuko dute kontzertua. Pagolak bere op.4 sonata estreinatu eta Alfredo Larrocha biolontxelo jotzaileari eskaini zion, V. De Mireckiren ikasle izandakoa. José María Francok obra horietako bat, Oyarzun, Juan Ruiz-Casauxi eskaini zion, hau ere V. de Mireckiren ikaslea. Anton Larraurik bere pieza, Soiñuak, Pedro Corostolari eskaini zion, nire aitarekin batera, Enrique Fanlo, Alfredo Larrocharen ikaslea ere izan zen.
– Zer nabarmenduko zenuke Musikaste lanaren inguruan?
– Lehenik eta behin, Eresbil Artxiboak gure errepertorioaren kontserbaziorako dedikazioa eta profesionaltasuna. Museoek artelanak kontserbatzen dituzten bezala, musikak eszenatokiak ez ezik, obren kontserbazio zaindua eta gure musika-tradizioari balioa ematea ere eskatzen du. Garrantzitsua da jasotako herentzia musikala argi eta garbi ezagutzea, behar bezala baloratzeko. Zorionez gure kasuan, kultura musikal handia duen gizartea gara.
– Zer gako eta sentsazio transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Musikaren emozioa sentitzea, eta, gainera, oraingo honetan gure artista hurbilenen bultzada sortzailea norberarena dela sentitzea.
Api 1, 2022 | Kultura jarduera
2022an Musikastek 50 urte beteko ditu.
Musikastek – Euskal Musikaren Asteak edizio berezia egingo du aurten. Eresbil – Musikaren Euskal Artxiboa Andra Mari Abesbatzarekin elkarlanean antolatutako jarduera Urrezko Ezteietara iritsi da. 50. urteurrena dela eta, ekitaldi honi bizia eman dioten euskal musikagile eta musikarien aniztasuna eta zabaltasuna irudikatzeko logoa diseinatu da, Euskal Herriko egileen lan garaikideak eta zaharrak ikusgai jartzea helburu duena.
Musikaste berrikuntzekin dator. Izan ere, edizio honetako programa, azken bi urteetan urrian ospatu ondoren, bere jatorrizko hilera itzuliko da. Hitzordua maiatzean izango da, 19 eta 28 artean hain zuzen ere. Guztira, kalitateko 10 ikuskizun izango dira zortzi egunetan zehar Errenteriako zazpi eszenatokitan. Programatutako emanaldien artean Kukai eta Euskadiko Orkestra Sinfonikoa (EOS) izango dira, besteak beste.
50 edizio hauetan Musikasteren historia jasoko duen liburu bat argitaratuko da.
