Eresbil Berriak
Anexa konpainia aitzindariari buruzko webgune berria ERESBILen
ANEXA, dantza garaikideko konpainia aitzindariari buruzko webgune berria ERESBILen
Julio Durán dantzariak emandako manterialekin osatu da70eko hamarkadan dantza garaikidean aitzindaria izan zen Anexa konpainiako Julio Duran dantzariak jasota zeukan dokumentazioa eman dio Eresbili, eta dagoeneko ikusgai dago gure webgunean. Gipuzkoako Dantzagunearen bitartekaritzarekin, gaur sinatu dute lagatze-kontratua Julio Duranek, Pello Leiñena Eresbileko zuzendariak eta Harkaitz Millan Gipuzkoako Foru Aldundudiko Kultura, Lankidetza, Gazteria eta Kirol diputatuak.
Julio Durán: dantzaria, irakaslea eta dokumentatzailea
Konpainiaren sorreratik, Anexako dantzaria izan zen Julio Duran, eta konpainiak 1970 eta 1974 urtean estreinatutako 25 koreografiatik 17ren estreinalditan aritu zen. Hain zuzen ere, aro horretakoa da Duranek jasotako material gehiena, 1998 arteko dokumentuak badituen arren. Anexan dantzari gisa aritu zen urteetan material oparoa gorde eta sailkatu zuen Duranek: argazkiak, negatiboak, inpresiorako plantxak, kartelak, arropa, etab.
Duranek jasotako materiala Gipuzkoako eta espainiar estatuko dantzaren XX. mendeko historiaren aro garrantzitsu baten erakusgarria da. Frankismoaren amaieran kultur adierazpide berrien egarriz zegoen belaunaldi baten kumea izan zen Anexa. Duten balio historikotik harago, jasotako zenbait objektu arte-lantzat jo litezke, besteak beste, Jose Lainez Anexako sortzaile eta koreografoak eskuz egindako kartelak, eskuorriak eta koreografiak azaltzeko zirriborroak.
Bereziki adierazgarriak dira M.C. Alcorta argazkilariak saioz saio egindako argazkiak. Jasotako materialarekin eta Julio Duranek emandako informazioarekin, Anexari buruzko informazio ugari jasotzen duen webgunea atondu du Eresbileko lantaldeak. Datu historiko ugarirekin batera (sorrera, kideak, estreinaldiak) 80 argazki baino gehiago dituen argazki-galeria dauka.
Horrekin batera, Anexak estreinatutako 25 koreografiatako bakoitzari orri bat eskaintzen zaio, baita estreinatu gabeko hiruri ere, informazio zabalarekin: fitxa teknikoa, emanaldien zerrenda, kartelak, egitarauak, prentsako albisteak, jantzien diseinuak… Guztira, 500 irudi baino gehiago. Taldeko kide guztien fitxak ere jasota daude, beren debutari eta parte hartutako estreinaldiei buruzko informazioarekin.
Berezitasun gisa, eta garai hartan ikus-entzunezko dokumentuak jasotzea zaila zela kontuan hartuta, TVE grabatzen ari zen “Momentos vascos” saioaren inguruan Julio Duránek grabatutako bideoa jaso du Eresbilek.
Anexa: dantza garaikidean aitzindaria Gipuzkoan eta espainiar estatuan
1970ko ekainaren 14an eszenaratu zen lehen aldiz Anexa, dantza konpainia aitzindaria, dantza garaikidea jorratu zuen lehen euskal taldea. Victoria Eugenia antzokian, Donostiako Orfeoiarekin batera egindako jaialdi batean izan zen estreinaldia.
Concha Martinez (Donostia, 1943) eta Jose Lainez (Donostia, 1941) izan ziren Anexaren bultzatzaileak eta dantza garaikidean aitzindariak. 20 eta 18 urterekin, Amsterdamera joan ziren eta bost urtez aritu ziren bertan profesionalki dantzan, Het Nationale Balletean. Handik bueltan, Herbeheretan bizi-bizi zen dantza esperimentala Donostian bultzatzea pentsatu zuten. Horren ondorioa izan zen Anexa.
Hurrengo urteetan Concha Martinez eta Jose Lainezek izandako sorkuntza emari oparoaren lehen ekarpena izan zen Anexaren estreinaldia. Bartzelonan jarraitu zuten ondoren eta Iruñean izan dira azken hamarkadetan. Anexaren ondoren, Yauzkari eta Pie Juntaopie konpainiak sortu dituzte Lainezek eta Martinezek eta horien bidez jarraitu dute dantza garaikidea sortzen eta biziberritzen. Gipuzkoako Dantza Profesionalen Elkarteak ibilbidearen saria eskaini zien 2006an, Nafarroan Dantzaren Nazioarteko Egunean omenaldia egin zieten 2009an eta Vianako Printzearen saria jaso zuten 2017an.
Julio Duranen Anexaren funtsaren datu nagusiak
- 4 koaderno
- 10 album
- 4 programa-karpetatxo
- 37 argazki
- 60 gutun-azal negatiboekin
- 35 karpeta kartelekin
- 7 dokumentu txiki
- 15 inprimatze-xafla
- 3 jantzi
- Super-8 film-bobina bat
ARTXIBOEN NAZIOARTEKO EGUNA
Ekainaren 9an Artxibategien nazioarteko eguna ospatzen da, eta ERESBIL – Musikaren Euskal Artxiboak, Musikaste jaialdiko kontzertuetako bideoak gure youtube kanalaren bidez zabaltzeko asmoa iragarri nahi du. Serieari hasiera emateko, Euskal Herriko Gazte Orkestrak (EGO) Rubén Gimenoren zuzendaritzapean, 2021eko urriaren 23an Lekuona Fabrika – Errenterian eskainitiako kontzertua aukeratu dugu. José Luis Marco, Beatriz Arzamendi, Beltrán Pagola eta J.C. Arriagaren lanak entzungo ditugu. Zuen gustukoa izatea espero dugu!

Jaume Santonja: “Garrantzitsua da Musikaste bezalako erakundeak mantendu eta haztea”
Euskadiko Orkestrak, Jaume Santonjaren zuzendaritzapean, itxiko du Musikaste maiatzaren 28an
– Zer nabarmenduko zenuke Musikasten interpretatu beharreko programatik?
– 50. urteurrenerako programa denez, nire ustez interesgarria den programa bat prestatu da, iraganari, orainari eta etorkizunari begiratua. Programa oso askotarikoa da estetikei dagokienez. Jendeari asko gustatuko zaio kontzertua.
– Nola baloratzen duzu Musikastek bere programazioan konpositore propioak sartzearen alde egindako lana?
– Funtsezkoa da lurralde bakoitzak ahaleginak egitea tokiko artistak sustatzeko eta zabaltzeko. Izan ere, programak Musikasten urteetan zehar egindako bidaia erakusten du eta gertatu denaren aukera zabala erakusten du. Iruditzen zait ezinbestekoa dela babes eta dibulgazio plataforma horiek guztiak txikitzea eta haztea, ondare hori guztia eskuratu ahal izateko.
– Orkestretako kolaboratzaile zaren aldetik, nola lagun dezake horrelako erakunde batek komunitate batean musika sortzen?
– Musikasteren izenean ari zarela uste dut. Orkestrak, gaur egun, kontzertuen sorreratik haratago doazen kultura-erakundeak dira. Kasu gehienetan, inguratzen dituzten gizarteetan gero eta presentzia handiagoa duten zeharkako erakundeak dira, eta, horregatik, adierazpenerako espazioak ahalbidetzeko betebehar morala dute. Obra berriak sortzea sustatzen duen eta hedapen-kanal bat ematen dien edozein ekimen, oso ona izateaz gain, beharrezkoa ere bada, nire ustez. Eta, batez ere, bizileku edo irisgarritasun gutxiagoko lekuetan gertatzen bada. Jaialdirik txikienetik hasi eta Hamabostaldira arte beharrezkoak dira ekosistema kultural aberatsa, askotarikoa eta kalitatezkoa izateko.
– Zer gako eta sentsazio transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Ba nik ahalik eta jakin-min handienarekin entzutera gonbidatuko nituzke, eta musika-hizkuntza zein aberatsa den konturatzera, kasu honetan, orkestra sinfonikoa/musika klasikoa, herrikideen ahotsarekin, auzokoak ere izan litezkeenak. Estilo horiek guztiak, musikagileen esperientzia pertsonal horiek, ekitaldi berean alderatzeko aukera izatea berezia eta oso hunkigarria izango da.

Esteban Urzelai: “Musikasteren Abesbatzen Egunean errepertorio oso bereziak aurkezten dira”
Suhar Abesbatzako zuzendaria ilusioz beterik agertu da bere taldeak maiatzaren 27an Koruen Egunean parte hartuko duelako
– Zer suposatzen du zuk zuzentzen duzun abesbatzarentzat Musikasteren 50. edizioan parte hartzeak?
– Suhar abesbatza osatzen dugun gehienok aspalditik gabiltza koru munduan, eta urteak daramatzagu Musikaste oso gertutik jarraitzen. Oraingoan, lehen aldiz, SUHAR koru bezala parte hartuko dugu bertan, eta ilusioz hartzen dugu emanaldi hori. 2019an eman genuen gure lehen emanaldia, alde horretatik oraindik koru “gaztea” gara, eta hain edizio borobilean parte hartzea oso berezia izango da.
– Zer esango zenioke jendeari jardunaldi horretara joateko?
– Koruen eguneko oso kontzertu interesgarria izan ohi da. Bertan, abesbatza ugari entzun ahal izan dira, estilo eta izaera ezberdinekoak. Gainera, errepertorio oso bereziak aurkeztu ohi dira: gutxi entzuten diren obrak, urtemugaren bati oso loturikoak, estreinaldiak… Ikuspegi artistikotik, interes handiko kontzertua da dudarik gabe.
– Zer nabarmenduko zenuke interpretatuko duzuen programatik?
– Kontu handiz aukeraturiko errepertorioa aurkeztuko dugu. Gure kasuan 3 konpositoreren obrak izango ditugu. Alde batetik, Aita Madinaren 2 pieza, aurten gogoratzen baita bere heriotzaren 50. urteurrena. Bestetik, Tomas Aragüesen obra eder bat, otsailean hil zen konposatzaileari omenaldi gisa. Eta azkenik, estreinaldi bat, SUHAR koruarentzat bereziki David Azurzak 2021ean eginiko obra bat, eta Musikasten lehen aldiz abestuko dugu.
– Zer transmititu nahi diozue kontzertura joaten den publikoari?
– Alde batetik, kontzertu guztietan bezala, publikoak ondo pasatzea, musikaz gozatzea da helburu nagusia. Baina bestetik, gure kasuan, euskal koru musikak duen balio izugarria erakutsi nahi dugu, 3 garai ezberdinetako konpositoreen obrak erakutsiz, 3 estilo ezberdinetakoak, horrek adierazten baitu nondik gatozen, non gauden eta noruntz goazen.

Alicia Armendáriz: “Koruen Eguneko taldeak kalitate ukaezinekoak dira”
Etxarri-Aranazko abesbatzak, Alicia Armendarizek zuzenduta, 50. urteurrena beteko du aurten, eta hilaren 27an Lekuona Fabrikan izango da
– Zer dakar zuk zuzentzen duzun abesbatzarentzat Musikasteren 50. edizioan aritzeak?
– Abesbatza honentzat pozgarria da Musikaste 2022ren antolakuntzak gure 50. urteurrena ospatzen dugun urte honetako edizio berezi honetarako gurekin kontatu nahi izana. Urtebetetze partekatu moduko bat da. Gainera, abesbatzen munduko lagun eta ezagunekin berriro elkartzea eta bi urte luzez ziurgabetasunean murgildu gaituen amesgaizto moduko batetik irteten ari garelako sentsazioa ere badakar. Horrek guztiak ilusio handia eta proiektu berriei aurre egiteko gogo handia sortzen du.
– Nola animatuko zenuke publikoa jardunaldi horretara joatera?
– Uste dut kartela nahikoa arrazoi dela kontzertuaz gozatzeko. Egun horretan gurekin izango diren hiru abesbatzak kalitate handikoak dira, eta pena litzateke agertoki berean eta saio berean entzuteko aukera galtzea. Gainera, beti estreinaldiko lanak aurkezten dira eta egile berriak aurkitzen dira; beraz, interpretatuko diren programen interesa bermatuta dago. Luxuzko kartela eta egitaraua da.
– Zer nabarmenduko zenuke interpretatuko duzuen programatik?
– Lehenik eta behin, Santiago Beltza konpositorearen lana aurkeztuko dugu: Etxarri-Aranatzen jaio arren, Hego Amerikan eman zuen bere bizitzaren zati handi bat, eta bertan egin zuen abeslari, konpositore eta abesbatza-zuzendari lana. Bera, pertsonalki, arduratu zen bere konposizio batzuk orduko koralaren zuzendariari, Francisco Villanuevari, bidaltzeaz, interpretatzera eta zabaltzera animatuz. Hemen ia ezezaguna da eta koralak berarekin eta bere familiarekin zuen zorra kitatu nahi genuen, bere obrari hautsa kendu eta ahalik eta erakusleihorik onenean ezagutaraziz. Gure programaren gainerakoa Inge Conde eta Javi Bustoren bi lanek osatzen dute, hurrenez hurren, koralak enkargatuak gure 50. urteurrena ospatzeko eta Etxarrin 2022ko urtarrilaren 30ean estreinatuak. Inge Conde konpositore gaztea da, diseinatzaile grafikoa, abesbatzen zuzendaria eta artista bizkaitar anitza, sortzeko orduan talentu eta sentsibilitate oso berezia duena eta koru musikaren maitale sakona. Bere obrari esker, ilargi gau batean Etxarrin gauez ibilaldi bat egin zuen. Bere musika narratiboa baino deskriptiboagoa da eta sentsazioak islatu nahi ditu. Javi Bustok ez du aurkezpen handirik behar. Maisu bat da honetan aritzen garen guztiontzat. Asko eta oso ondo irakatsi digu. Konpositore handia da, zuzendari aparta eta pertsona miresgarria. José Ignacio Ansorenak jasotako euskal doinu tradizionalen triptiko bat idatzi zuen guretzat, «Hiru euskal doinu», Bustoren lanen ezaugarri diren harmonia sotil eta likido horiekin atondua.
– Zer ideiak transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Lehenik eta behin, erakutsi nahi genuke, eragozpen guztiak gorabehera, musika korala bizirik mantendu dela bi urte hauetan, eta hori posible izan dela koralisten eta zuzendarien ahalegin izugarriari eta programatzaile batzuen interes sakonari esker. Horrek sendotasun handia erakusten du. Gainera, taldekideen adinari eta musika-ezagutzei dagokienez hain abesbatza anitza garenez, interesa eta ahots osasuntsua duen edozein pertsona bezala erakuts diezaiokegu publikoari, abesbatza bateko kide izan daiteke eta aisialdiko jarduera oso aberasgarria egin dezake, osagai sozial oso altuarekin, eta horretaz gain, musika ere egin dezake. Psikologoek aurreztuko zutena jakingo balute.

Iñaki Tolaretxipi: “Koruen Eguna ikaragarria izango da, lehen mailako taldeekin”
Landarbaso Abesbatza eta Iñaki Tolaretxipi zuzendaria Errenteriara itzuliko dira Musikasteren Abesbatzen Egunean
– Zer dakar zuk zuzentzen duzun abesbatzarentzat Musikasteren 50. edizioan aritzeak?
– Ohore handia da Landarbaso Abesbatzarentzat Musikasteko kide izatea beste urte batez, eta bereziki edizio berezi honetan. Errenteriako taldea izanik, ospe handieneko musika zikloan egitea ilusio handiz biziko dugu.
– Nola animatuko zenuke publikoa jardunaldi horretara joatera?
– Aurtengo Abesbatza Jardunaldia ikusgarria izango da, eta lehen mailako taldeak izango dira. Oso zaila izango da datozen urteetan halako kalitate handiko taldeak izatea. 50. urteurrenak hala eskatzen du.
– Zer nabarmenduko zenuke interpretatuko duzuen programatik?
– Landarbasoren 2016ko 25. urteurreneko enkarguzko obra da. Abesbatzak lan benetan zorrotza aurkezten du, baina aurten maskararik gabea izango da. Honek beste kalitate bat emango digu.
– Zer ideiak transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Egun handia izango da. Kalitatezko eta emoziozko musika aurkeztuko da. Une kultural handi batez gozatzea.