Eresbil Berriak

Etxarri-Aranazko abesbatzak, Alicia Armendarizek zuzenduta, 50. urteurrena beteko du aurten, eta hilaren 27an Lekuona Fabrikan izango da

– Zer dakar zuk zuzentzen duzun abesbatzarentzat Musikasteren 50. edizioan aritzeak?
– Abesbatza honentzat pozgarria da Musikaste 2022ren antolakuntzak gure 50. urteurrena ospatzen dugun urte honetako edizio berezi honetarako gurekin kontatu nahi izana. Urtebetetze partekatu moduko bat da. Gainera, abesbatzen munduko lagun eta ezagunekin berriro elkartzea eta bi urte luzez ziurgabetasunean murgildu gaituen amesgaizto moduko batetik irteten ari garelako sentsazioa ere badakar. Horrek guztiak ilusio handia eta proiektu berriei aurre egiteko gogo handia sortzen du.
– Nola animatuko zenuke publikoa jardunaldi horretara joatera?
– Uste dut kartela nahikoa arrazoi dela kontzertuaz gozatzeko. Egun horretan gurekin izango diren hiru abesbatzak kalitate handikoak dira, eta pena litzateke agertoki berean eta saio berean entzuteko aukera galtzea. Gainera, beti estreinaldiko lanak aurkezten dira eta egile berriak aurkitzen dira; beraz, interpretatuko diren programen interesa bermatuta dago. Luxuzko kartela eta egitaraua da.
– Zer nabarmenduko zenuke interpretatuko duzuen programatik?
– Lehenik eta behin, Santiago Beltza konpositorearen lana aurkeztuko dugu: Etxarri-Aranatzen jaio arren, Hego Amerikan eman zuen bere bizitzaren zati handi bat, eta bertan egin zuen abeslari, konpositore eta abesbatza-zuzendari lana. Bera, pertsonalki, arduratu zen bere konposizio batzuk orduko koralaren zuzendariari, Francisco Villanuevari, bidaltzeaz, interpretatzera eta zabaltzera animatuz. Hemen ia ezezaguna da eta koralak berarekin eta bere familiarekin zuen zorra kitatu nahi genuen, bere obrari hautsa kendu eta ahalik eta erakusleihorik onenean ezagutaraziz. Gure programaren gainerakoa Inge Conde eta Javi Bustoren bi lanek osatzen dute, hurrenez hurren, koralak enkargatuak gure 50. urteurrena ospatzeko eta Etxarrin 2022ko urtarrilaren 30ean estreinatuak. Inge Conde konpositore gaztea da, diseinatzaile grafikoa, abesbatzen zuzendaria eta artista bizkaitar anitza, sortzeko orduan talentu eta sentsibilitate oso berezia duena eta koru musikaren maitale sakona. Bere obrari esker, ilargi gau batean Etxarrin gauez ibilaldi bat egin zuen. Bere musika narratiboa baino deskriptiboagoa da eta sentsazioak islatu nahi ditu. Javi Bustok ez du aurkezpen handirik behar. Maisu bat da honetan aritzen garen guztiontzat. Asko eta oso ondo irakatsi digu. Konpositore handia da, zuzendari aparta eta pertsona miresgarria. José Ignacio Ansorenak jasotako euskal doinu tradizionalen triptiko bat idatzi zuen guretzat, «Hiru euskal doinu», Bustoren lanen ezaugarri diren harmonia sotil eta likido horiekin atondua.
– Zer ideiak transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Lehenik eta behin, erakutsi nahi genuke, eragozpen guztiak gorabehera, musika korala bizirik mantendu dela bi urte hauetan, eta hori posible izan dela koralisten eta zuzendarien ahalegin izugarriari eta programatzaile batzuen interes sakonari esker. Horrek sendotasun handia erakusten du. Gainera, taldekideen adinari eta musika-ezagutzei dagokienez hain abesbatza anitza garenez, interesa eta ahots osasuntsua duen edozein pertsona bezala erakuts diezaiokegu publikoari, abesbatza bateko kide izan daiteke eta aisialdiko jarduera oso aberasgarria egin dezake, osagai sozial oso altuarekin, eta horretaz gain, musika ere egin dezake. Psikologoek aurreztuko zutena jakingo balute.

Landarbaso Abesbatza eta Iñaki Tolaretxipi zuzendaria Errenteriara itzuliko dira Musikasteren Abesbatzen Egunean

– Zer dakar zuk zuzentzen duzun abesbatzarentzat Musikasteren 50. edizioan aritzeak?
– Ohore handia da Landarbaso Abesbatzarentzat Musikasteko kide izatea beste urte batez, eta bereziki edizio berezi honetan. Errenteriako taldea izanik, ospe handieneko musika zikloan egitea ilusio handiz biziko dugu.
– Nola animatuko zenuke publikoa jardunaldi horretara joatera?
– Aurtengo Abesbatza Jardunaldia ikusgarria izango da, eta lehen mailako taldeak izango dira. Oso zaila izango da datozen urteetan halako kalitate handiko taldeak izatea. 50. urteurrenak hala eskatzen du.
– Zer nabarmenduko zenuke interpretatuko duzuen programatik?
– Landarbasoren 2016ko 25. urteurreneko enkarguzko obra da. Abesbatzak lan benetan zorrotza aurkezten du, baina aurten maskararik gabea izango da. Honek beste kalitate bat emango digu.
– Zer ideiak transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Egun handia izango da. Kalitatezko eta emoziozko musika aurkeztuko da. Une kultural handi batez gozatzea.

Gabriel Baltes, KUP taldeko zuzendaria, Lekuona Fabrikan izango da maiatzaren 27an

– Zer dakar zuk zuzentzen duzun abesbatzarentzat Musikasteren 50. edizioan aritzeak?
– Guretzat ohorea da Musikasteren edizio honetan parte hartzea. Euskal musikaren alde lan handia egiten duen ekitaldia da.
– Nola animatuko zenuke publikoa jardunaldi horretara joatera?
– Errenterian Musikasteren barruan eskainiko dugun kontzertua euskal musika modernoari buruzkoa da soilik. Obra berriak aurkitzeko aukera ona da, jendea bertaratzeko pizgarri ona.
– Zer nabarmenduko zenuke interpretatuko duzuen programatik?
– XX. mendeko euskal musikari batek, Andre Isasik, gutxitan interpretatu den obra bat eskainiko dugu Musikasten, اAngelus’, 1930. urtean estreinatu zen.
– Zer ideiak transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Gustatuko litzaidake ikusleek Angelus eta bere hiru zatiak aurkitzea. Lan harrigarriak, indartsuak eta askotarikoak dira. Horrez gain, Xabier Arasolaren ‘Kantatzen dut kantuz’ lanak atsegin izan beharko luke, bere izaera liriko eta nostalgikoagatik.

Ensemble Kuraiaren zuzendaria Niessen Kulturgunean izango da maiatzaren 26an, musika garaikideari eskainitako jardunaldian

– Zer gako eta sentsazio transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Kontzertuak askotariko estetika eta sentsibilitate sortzaileak biltzen ditu. Gustatuko litzaiguke ikusleak harrituta geratzea eta obra horietan bildutako energia, indarra eta emozio guztia jasotzea.
– Felix Ibarrondori omenaldia egingo diote bere karrerari buruzko koaderno bat aurkeztuz. Zer esango zeniguke konpositore horren ‘D’un souffle’ lanari buruz?
– 2016an idatzitako obra da, Oñatiko konpositorearen musikaren ezaugarri nagusiak modu soil eta maisuan laburbiltzen ditu. Bertan argiranzko bulkada bat dago, iluntasunari eta materialari dialektikoki kontrajartzen zaion izpirituala. Kontraste handi horien artean diskurtsoak aurrera egiten du, oreka eta konponbide posible bat bilatuz. Ibarrondok keinu ausart eta indartsuen bidez zizelkatzen du soinua, batzuetan bortitzak eta sutsuak.
– Zer esan diezagukezu programari buruz?
– Kontzertua Musikasteren 50. urteurrena ospatzeko pentsatuta dago, eta ekitaldi honek gaur egungo euskal musikaren programazioan izan duen eta izaten jarraitzen duen garrantzia ospatzeko. Laburbilduz, hainbat belaunalditako musikagileak programatu ditugu, jaialdian etengabeko presentzia izan dutenak. Programa Zuriñe F. Gerenabarrena konpositorearen obra batekin hasiko da. Obra horri “zorion” izenburua jarri zioten, eta Carmelo Bernaolaren 70. urtebetetzeari eskaini zioten. Iruditu zitzaigun izaera ospetsuak eta Bernaolaren erreferentziak kontzertua hasteko izaera egokia ematen ziotela obra honi. Ondoren, Ibarrondoko ‘D’un souffle’ lana eta Gabriel Erkorekaren “ametsak 1” obra etorriko dira. Azken hori hiru obrako ziklo batekoa da, eta musikagilea ametsetan oinarritzen da, musikalki sentsazio mentalak, onirikoak eta ia irrealak itzuli nahian. Ondoren, Ramon Lazkanoren “izarren hautsa” interpretatuko da, Katedra Laboaren (UPV/EHU) enkargua, Mikel Laboaren izen bereko abestian inspiratua. Jarraian, María Eugenia Luc-en Forest‑a entzun ahal izango da. Kontzertuari amaiera emateko, Luis De Pabloren ‘Gemella dell’ acqua’. Musikasteri helarazi nahi diogu ikuspegi sinboliko hori; izan ere, Musikastek bere berrogeita hamar urteetan euskal sortzaile guztiak ikusi ditu bere programazioetan paseatzen, eta erreferente izan da haientzat.

Musikagileak ‘D’un souffle’ obra estreinatuko du asteazken honetan, musika garaikideari eskainitako jardunaldian

– Honekin 6 aldiz parte hartuko duzu Musikasten. Zer esan nahi du zuretzat Musikasterekin kolaboratzeak?
– Musikasten hasieratik hasi nintzen, José Luis Ansorenarekin. Niretzat oso pozgarria da Musikasten parte hartzea. Pozten naiz sei aldiz parte hartu izanaz. Eta eskatzen didaten guztietan hemen izango naiz.
– Zer nabarmenduko zenuke Musikasten interpretatuko den “D’un souffle” obratik?
– Nire musika da. Ezin dut ezer zehatzik nabarmendu. Nire estiloaren barruan dago eta oso obra handia dela uste dut. Pozten naiz Musikasten estreinatzeko enkargu hau jaso izana.
– Zer sentsazioak transmititu nahi dizkiozu kontzertura joaten den publikoari?
– Ez dut publikoa taldetzat hartzen. Pertsonan zentratu behar dugula uste dut. Eta bakoitzak bere iragana du, horregatik garrantzi handia ematen diot gizabanakoari. Ni nor naizen transmititzea da nire helburua. Gustatuko litzaidake kontzertura joaten denak aurreiritzirik gabe egitea, eta nik bezala entzutea eta bizitzea obra.
– Frantzian konposizio-ibilbide luzea egin ondoren, zer sorkuntza maila daukagun Euskal Herrian musika garaikidearen barruan?
– Konpositore asko ditugu, eta oso maila onekoak. Honetaz, harro egon gaitezke. Hori bai, aurrera egiten jarraitu behar dugu.

Musikagile eta moldatzaileak Mikel Laboaren lanen jazzerako egokitzapenez osatutako programa ekarriko du Musikastera maiatzaren 25ean

– Nola ikusten duzu jazzaren unea Euskal Herrian?
– Sormenari dagokionez, bai kuantitatiboki, bai kualitatiboki, une ezin hobea da. Musikari oso gazteek eta beteranoek musika-proposamen interesgarriak sortzen jarraitzen dute. Arlo honetan, Musikeneren eragina nabarmendu behar da. Zentro honek 20 urte bete ditu orain, eta jazz sail bat izateak, Euskal Herritik zein beste jatorri askotatik etorritako ikasleekin, Euskal Herriko jazzaren eszena suspertu, aberastu eta berpiztu du. Beste kontu bat da merkatuak musikari horien guztien ekoizpen oparoa eta aberatsa xurgatzeko eta erakusleiho izateko duen gaitasuna, bai eta haientzat modu profesional eta duinean egiteko gaitasuna ere. Alderdi horretan lan asko dago egiteko. Eszenatokiek jasotzen dutena baino askoz gehiago sortzen da. Zalantzarik gabe, ez gara salbuespena, baina bai, munduko kaltetu askoren artean, beren musika erakusteko eta baldintza egokietan egin ahal izateko zailtasun gehien duten kolektiboetako bat gara.
– Erraza izan al da Mikel Laboaren musika jazzera egokitzea?
– Bai, konponketak oso modu natural eta organikoan sortu zaizkit. Jazz musika fusio hutsa da, askotariko sonoritate, kultura eta testuren mistura. Mikelen musika ez da salbuespena, abesti bat musika baten eta mezu baten, dena delakoaren, hegaldi poetikoaren arteko hibridoa da. Jazz musikariek Broadwayko klasikoen inguruan moldatu, bertsionatu eta inprobisatu badute, ez dago arrazoirik gure klasikoetako baten, Laboa kasu honetan, abestiekin gauza bera egin ezin izateko.
– Errepertorioa publikoarengandik hurbil egongo dela uste duzu?
– Hala izango dela uste dut, bai. Kontzertu-programa hiru lerro desberdinetan oinarrituta diseinatu izanak kontzertu atsegin eta askotarikoa aurrez aurre jartzea ekarriko du. Laboaren musika egongo da, baina Mikelekin loturarik ez duen euskal musika herrikoia ere entzuteko aukera egongo da, eta, horren guztiaren erdian, nire konposizio originalak, nire musika-ibilbideko une oso desberdinetakoak. Publikoarekiko konplizitatea beharrezkoa zaigu, ez dago abenturarik hasieratik eskutik heltzen ez badiogu eta kontzertu bakoitzak dakarren bilaketa-jarrerarekin identifika daitezen saiatzen ez bagara.
– Zer esan diezagukezu Iñaki Salvador Trio eta Gonzalo Tejada eta Aitor Bravoren lankidetzari buruz?
– Musikan hasi nintzenetik, etengabe mantendu dut hirukote bat nire proposamenen artean. Proposamen musikal bakoitzaren arabera formatu desberdinak eskaintzen joan naiz, baina beti izan naiz leiala hirukotearekin. Taldetik hainbat musikari igaro dira, eta gaur egun ere konposizioa aldatu egiten da, jorratuko dugun musikaren arabera. Gonzalo Tejadarekin lankidetza duela hamarkada batzuetatik dator, bai hirukotean, bai beste hainbat proiektutan. Hitz egin gabe ulertzen dugu elkar, begirada batekin edo, batzuetan, begirada beharrik gabe. Musikari poliedrikoa da, formazio sendo eta eklektikokoa, eta jazz hitza txiki geratzen da deskribatzeko. Aitorren kasua pertsona gazte iraingarri batena da (lizentzia onartzen bazait, ironiatik eta irribarretik), eta zorionez serio eta heldu batena musikara hurbiltzeko duen moduan. Musikeneko ikasle gisa ezagutu nuen, eta berehala ikastetxe honetako ikasleen taldean sartu zen, nire proiektuetan parte hartzera gonbidatzeko zalantzarik izan ez badut ere. Musikari jarrera konprometitu eta zorrotzarekin heltzen dio, bere apaltasunak handi egiten du eta ikasten ez gelditzeko nahiak eredugarri bihurtzen du.