Fernando  Saenz  de  Ugarte:  “Musikastek  aukera  ematen  du  dantza  eta  musika  harreman  parekidean  bizitzeko”

Fernando Saenz de Ugarte: “Musikastek aukera ematen du dantza eta musika harreman parekidean bizitzeko”

Landarbaso Abesbatzak eta Dantzaz konpainiak Ubun-Tu aurkeztuko dute Musikasteren bigarren egunean. Ikuskizuna larunbata honetan izango da, 19:00etan, Lekuona Fabrikan. Lan honetan “besteekiko harremanak jartzen ditugu erdigunean: gorputzen arteko elkarrizketak, identitateen gurutzaketak eta elkarbizitzaren beharra”, azaltzen du Fernando Saenz de Ugarte Dantzaz-eko zuzendariak.

– Euskal Herrian ba al dago dantza ikuskizunekiko interesik?
– Bai, eta betidanikan, gainera. Euskal Herrian badugu dantza maitatzeko sena, batez ere kalean eta plazan sentitzen da hori indartsuen: bertan dantza ez da soilik arte, baizik eta harremana, komunitatea eta errituala. Euskal Herria = dantzatzen duen herria. Eta uste dut orain arteko ikuspegi hori zabalduz ari garela: dantza gero eta maizago ikusten da aretoetan eta antzokietan ere, eta publikoak, oro har, begirada zabalago batekin ari da hurbiltzen dantza garaikideari. Zorionez, denon arteko lana ari gara egiten, eta jarraitu behar dugu bide horretatik.

– Gazteak animatzen al dira dantza egitera?
– Bai, baina oraindik badago lana egiteko. Dantzaz-en ikusten dugu gazteek dantzan adierazteko gogo handia dutela. Gure kasuan, gainera, profesionalizatzeko lehen pausua ematen ari diren dantzari gazteekin egiten dugu lan, eta hori da gure altxorrik handiena. Dantzak eskaintzen dien espresio-askatasunak eta mugimenduaren bidez mundua ulertzeko moduak liluratzen ditu. Baina beharrezkoa da horretarako espazioak, erreferenteak eta etorkizun profesionaleko aukerak sortzea, eta horretan ari gara buru-belarri. Komunitateari begiratzen badiogu, sare sozialetan gero eta dantza gehiago ikusten da, denok dantzatuta! Ze dantza mota? Hori beste kontua da, beste elkarrizketa baterako…

– Nola sortu zen Ubun-Tu proiektua?
Ubun-Tu proiektua topaketatik eta elkarrizketatik sortu da, gure inguruko kulturen arteko zubiak eraikitzeko nahitik. Proiektu honek izen bereko kontzeptu afrikar batean du sustraia: “ni banaiz gu garelako”. Hortik abiatuta, elkarrekin bizitzearen, partekatzearen eta komunitatearen ideia landu dugu dantzaren bidez. Poloniako sortzaileak, Uruguaikoak, Euskal Herrikoak…, kultur aniztasuna eta dantza eta arte garaikidearen tresnak uztartuz.

– Zer nabarmenduko zenuke lan honetatik?
– Ubun-Turen bidez, besteekiko harremanak jartzen ditugu erdigunean: gorputzen arteko elkarrizketak, identitateen arteko gurutzaketak, eta elkarbizitzarako beharra. Poloniako bi sortzaile etorri ziren Euskal Herrira eta liluraturik geratu ziren gure nortasunarekin, eta kulturarekin, horrela sortu zen UBIN-TUren lehen zatia: Aire Sakona deitzen dena. Bigarrena, aldiz, jaiotzez Uruguaiarra den, baina Euskal Herriko familiko koreografo bat sortua, Eres deiturikoa. Lanak indar handia du eszenan, ez bakarrik mugimenduarengatik, baizik eta interpreteen artean sortzen den batasunagatik ere. Nabarmenduko nuke, batez ere, dantza garaikideak ere komunitatearen zerbitzura egon daitekeela, kasu honetan Landarbaso abesbatzarekin elkarlanean, eta ikusleari galdera irekiak luzatzeko gaitasuna duela.

– Zer iruditzen zaizu Musikastek dantzaren inguruan egiten duen lana?
– Oso aberasgarria da Musikastek dantzari eskaintzen dion tokia. Musikarekin lotura estua izan du beti dantzak, baina oraindik askotan musika lehenesten da eta dantza geratzen da bigarren plano batean. Musikastek, berriz, aukera ematen du dantza eta musika harreman parekidean bizitzeko, eta horrek balio sinboliko eta praktiko handia du guretzat. Gainera, tokian tokiko kulturari eginiko ekarpen horrek, Musikaste bezalako jaialdi batean, bultzada ederra ematen dio dantza garaikidearen presentziari.

Martín  Inthamoussu:  “Eres”  ez  da  dantza-lan  bat  bakarrik,  bidaia  emozional  bat  da,  non  denok  elkar  ezagut  dezakegun”

Martín Inthamoussu: “Eres” ez da dantza-lan bat bakarrik, bidaia emozional bat da, non denok elkar ezagut dezakegun”

Dantzaz konpainiak eta Landarbaso abesbatzak ‘Ubun-Tu’ dantza ikuskizuna aurkeztuko dute larunbat honetan, 19:00etan, Lekuona Fabrikan. Lan honek bi zati ditu: ‘Aire sakona’, Jacek PrzybydeOwicz poloniar konpositorearena, eta ‘Eres’, Martín Inthamoussu uruguaiarrarena. Azken honek azpimarratzen du obra honekin “ni baino lehenago etorri zirenen bitartez nor naizen ulertu” nahi nuen.

– Zertan oinarritu zinen “Zu” egiteko?
– ‘Eres’ sortzerako orduan ni baino lehenago etorri zirenen bitartez nor naizen ulertzeko premia oso pertsonal batetik hasi zen. Nire birraitona-amonek Euskal Herritik Uruguaira emigratu zuten, eta beren ametsak, beldurrak eta kultura eraman zituzten, konturatu gabe, nire bizitza osoan presente egon direnak. Omenaldia egin nahi izan nien, eta, era berean, aztertu nola aldatzen den memoria hori ozeanoak eta belaunaldiak gurutzatzen dituenean. ‘Eres’ gutun intimoa da nire arbasoentzat, baina identitate eta pertenentzia-bilaketa ere bada.

– Zer transmititu nahi duzu lan honekin?
– Oroimenak gorputzera ekartzen dugunean duen boterea partekatu nahi dut. ‘Eres’ ez da soilik migrazioari edo sustraiei buruzko istorio bat, heredatzen dugunari nola aurre egiten diogun ere bada. Batzuetan harrotasunez egiten dugu, beste batzuetan zalantzaz. Publikoak gorputzean bizi ez zituen baina berdin zeharkatzen duten istorioak eramateko sentsazio horrekin konektatzea interesatzen zait.

– Nolakoa izan da Dantzaz konpainiarekin proiektu hau aurrera eramateko egin duzun lana?
– Dantzaz-ekin lan egitea oso aberasgarria izan da. Konpainia gaztea, eskuzabala eta sormen-prozesuak dakarrenari irekia dago. Hasieratik, elkarri errespetua izan genion kontatu nahi genuen historiarekiko eta gorputza artxibo bizia bihurtzeko moduarekiko. Elkarrizketarako, inprobisaziorako, entzuteko… ordu asko partekatu ditugu, eta hori eszenan sentitzen da.

– Zer suposatzen du zuretzat obra hau Musikasten aurkezteak?
– Musikasten ‘Eres’ aurkezteak balio emozional handia du. Dena hasi zen lekura itzultzea da, nolabait. Lan hau Euskal Herrian, nire arbasoen lurraldean, partekatu ahal izateak biziki hunkitzen nau. Berriro irekitzen den zirkulu bat dela sentitzen dut, posible imajinatuko ez nukeen itzulera sinboliko moduko bat.

– Nola animatuko zenuke jendea emanaldi honetara joatera?
– Barrura begiratzeko gonbidapena dela esango nioke jendeari. Ez da dantza lan bat bakarrik, bidaia emozional bat da, non denok elkar ezagutu dezakegun. Denok gatozelako nonbaitetik, denok daramagu barruan herentzian jasotako istorioren bat.